Castlab Proeftuin: digital supply on demand
Over digital twinning, namaakproducten en aansprakelijkheidsrisico’s
10 februari 2023
In 2022-2023 hebben Noortje Lavrijssen en Inge Brattinga voor CastLab Proeftuin onderzoek gedaan naar de aansprakelijkheidsrisico’s en mogelijke oplossingen hiervoor ingeval van namaakproducten en het gebruik van digital twinning alsmede naar de mogelijke (juridische) samenwerkingsvormen.
In CastLab Proeftuin werken bedrijven met verschillende expertises samen om de maakindustrie te verduurzamen via kennisdeling en –ontwikkeling door kostenbesparende innovatie productie methoden om te komen tot Spare parts as a service! 1 Oftewel vervangingsonderdelen on demand leveren in kleine oplages en tegen zo laag mogelijke kosten.
Vanuit duurzaamheidsoogpunt is het vervangen van onderdelen veelal beter dan het vervangen van het gehele product, zoals een trein of machine. Toch is het vervangen van onderdelen soms lastig. Bijvoorbeeld omdat de oorspronkelijke producent niet langer bestaat, of omdat het laten vervaardigen van een onderdeel heel kostbaar en/of tijdrovend is, bijvoorbeeld omdat je er maar één of enkele van nodig hebt. Binnen het onderzoeksproject Castlab zijn (IT)technologieën ontwikkeld om cruciale gietijzeren en metalen vervangingsonderdelen die aanwezig zijn op en rond het spoor, in schepen, machines etc. te vervaardigen op een kostenefficiënte manier. Vooral 3D-printen lijkt zich hiervoor goed te lenen, maar er worden ook andere technieken gebruikt om onderdelen na te maken. Door voor de betreffende onderdelen digital twins te ontwikkelen, ontstaat er een bibliotheek met digitale documenten met een breed scala aan ontwerpen van onderdelen. Voor het maken van deze digital twins wordt gebruik gemaakt van IT-technieken voor reverse en forward engineering zoals 3D-scantechnologieën en predictive algorithms, waardoor het mogelijk wordt om beschadigde of versleten onderdelen geautomatiseerd terug te brengen naar de ‘originele staat’.
Naast de vele technische aspecten binnen dit project zijn er ook juridische aspecten waar rekening mee moet worden gehouden, waaronder aansprakelijkheidsaspecten. In dit kader hebben we te maken met verschillende partijen die in beeld komen als het gaat over de aansprakelijkheid voor namaakproducten. Voor fouten in het ontwerp kan enerzijds de softwareontwikkelaar/leverancier worden aangesproken, wanneer er een fout in de software zit, anderzijds de producent, wanneer er een fout in het ontwerp zelf zit. Schematisch weergegeven ziet de aansprakelijkheid voor een fout in het ontwerp er als volgt uit:
Daarmee bereikt het samenwerkingsverband CastLab Proeftuin niet alleen duurzaamheid van de maakindustrie omdat onderdelen van bijvoorbeeld treinen worden nagemaakt en de treinen dus lang gebruikt kunnen blijven worden. Het zorgt ook voor een duurzaam samenwerkingsverband, waarbinnen duidelijke, onderlinge afspraken zijn gemaakt en de externe aansprakelijkheidsrisico’s zo veel mogelijk beperkt c.q. voorkomen worden door een exoneratieclausule die werking heeft richting alle betrokken partijen van het samenwerkingsverband. Daarmee wordt de toekomst van de betrokken bedrijven zo veel mogelijk gewaarborgd, waardoor zij duurzame oplossingen kunnen blijven bieden voor het vervangen van onderdelen, Spare parts as a service.
Wilt u meer informatie dan horen wij het graag via n.lavrijssen1@avans.nl / imj.brattinga@avans.nl.
Intellectuele eigendomsrechten
Naast de vele technische aspecten kunnen er ook juridische belemmeringen of risico's bestaan zoals intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten).
1 Zie hierover nader castlabproeftuin.nl