De kantonrechter in de civiele (dagvaarding)procedure

30 mei 2023

Betrokkenen en looptijd

Tijdens een zitting in het civiele recht, ook wel burgerlijk recht genoemd, zijn er in de meeste gevallen zes personen aanwezig. Kort samengevat zijn dit de rechter, de griffier, eiser, gedaagde en de gemachtigden van partijen. Deze personen spelen een hoofdrol tijdens de gehele procedure die een looptijd kan hebben van ongeveer één jaar.

Tijdens de zaak is de taak van de rechter om te leiden, te horen en verhoren. Hij onderzoekt de aard van het conflict, doet uitspraak over de kwestie en beslist op hetgeen dat eiser heeft gevorderd. Hij weegt hierbij de belangen van beide partijen af en hij dient te allen tijde onafhankelijk te zijn[1]. De griffier zit vanuit de zaal gezien rechts van de rechter. Zijn belangrijkste taken zijn het voorbereiden van de zitting en het maken van aantekeningen tijdens de zitting.

Verder zijn ook beide partijen aanwezig. De eiser, de persoon die de procedure is gestart en gedaagde, degene tegen wie een eis of vordering wordt gericht. Vaak kiezen partijen er ook voor om een gemachtigde mee te nemen. Meestal wordt hiermee de juridische adviseur bedoeld. Dit kan een advocaat zijn of een persoon die de eiser of gedaagde vertrouwt. Bij het kantongerecht is het niet verplicht om een advocaat of gemachtigde te hebben, maar het wordt wel aangeraden door de rechtbank.

De procedure

Dagvaarding – De procedure begint met een dagvaarding. Hierin roept eiser gedaagde op om voor de kantonrechter te verschijnen. Hierin staan ook de eis en de rechtsgrond vermeld en de dagvaarding wordt afgeleverd door een deurwaarder. Dit wordt ook wel betekening genoemd. Het is belangrijk dat deze dagvaarding aan alle wettelijke vereisten voldoet, omdat de dagvaarding anders nietig verklaard kan worden. De rechtszaak kan dan geen doorgang vinden.

Reactie dagvaarding – Gedaagde kan hier vervolgens op reageren. Reageren kan schriftelijk, door middel van een brief met een reactie op de inhoud en mondeling.
Reageren is echter niet verplicht. Wanneer gedaagde er niet voor kiest te antwoorden, doet de kantonrechter na twee weken uitspraak. Dit wordt dan een verstekvonnis genoemd. Het nadeel hiervan is dat de kantonrechter de gehele vordering toewijst waarbij hij geen rekening houdt met het standpunt van gedaagde. Niet reageren is niet aan te raden, maar heeft iemand als gedaagde bezwaar tegen het uitgesproken verstekvonnis dan kan hij dit wel laten weten. Dit doet gedaagde dan door in verzet te gaan. Hij schrijft daarbij een verzet dagvaarding die betekend dient te worden door een deurwaarder. Dit dient binnen maximaal vier weken na het verstekvonnis naar eiser verstuurd te worden. De kantonrechter behandelt de zaak dan alsnog inhoudelijk.

Rolzitting – De zaak wordt nu nog niet inhoudelijk behandeld. Hier beoordeelt de rechter of de dagvaarding correct is betekend, of gedaagde heeft gereageerd en hoe de procedure verder zal verlopen. Beide partijen zijn hier vaak nog niet bij aanwezig. Deze datum is vaak een zogenoemde roldatum. Indien de gedaagde mondeling verweer voert is hij wel aanwezig. De eisende partij is daarbij dan niet aanwezig.

Schriftelijke ronde – Hier mag gedaagde reageren en zich verweren op de dagvaarding door middel van een zogeheten conclusie van antwoord. Hierin legt hij uit waarom hij het niet eens is met de standpunten van eiser.

Comparitie – Na de conclusie van antwoord bepaalt de kantonrechter een zitting. Dat heet een comparitie van partijen. In een comparitie houdt de rechter de standpunten van beide partijen naast elkaar en kijkt hij of er nog mogelijkheden zijn om een schikking te treffen. De comparitie is bedoeld om inlichtingen te geven aan de rechter. Tijdens deze zitting is de rechter erg actief, hij stelt bijvoorbeeld veel vragen ter verheldering. Als er tijdens de comparitie een schikking wordt getroffen door de partijen dan stopt de zaak. Dat wordt dan vastgelegd in een proces verbaal.

Als afspraken die in het proces-verbaal gemaakt zijn niet worden nagekomen, kan de deurwaarder ingeschakeld worden. Het proces-verbaal is een krachtig stuk voor partijen, omdat dit een soort stok achter de deur biedt wanneer afspraken dus niet nagekomen worden. Na de comparitie spreekt de rechter meestal vonnis uit.

Alleen bij hoge uitzondering volgt nog een schriftelijke ronde. Dit wordt een conclusie van repliek en dupliek genoemd.

Zitting en (tussen)vonnis – Indien er een zitting plaats vindt, worden beide partijen uitgenodigd om fysiek aanwezig te zijn. Hoewel dit niet verplicht is, wordt het wel aangeraden. Nadat de standpunten voldoende zijn toegelicht, komt de rechter met een (tussen)vonnis.

Wel een uitspraak – Als er wel een uitspraak is, zal de rechter na afloop duidelijk maken wanneer de uitspraak verwacht mag worden. Het vonnis wordt zowel naar gedaagde als naar eiser toegestuurd. 

Een andere oplossing is mediation. Dit is een vorm van conflictbemiddeling waarbij partijen in een gesprek om te proberen om hun conflict op te lossen met behulp van een bemiddelaar. Indien een van de partijen het niet eens is met de uitspraak van de rechter, dan kan hij in hoger beroep gaan. Hoe dit werkt, lees je verderop.

Geen uitspraak – Een rechtszaak kan om verschillende redenen zonder uitspraak worden afgesloten. De procedure kan worden ingetrokken of het kan zijn dat de partijen tot een schikking zijn gekomen. Dit houdt in dat beide partijen onderling tot een oplossing zijn gekomen.

Hoe verder na de kantonrechter als een partij het niet eens is met de uitspraak ?

Is één van de partijen het niet eens met de uitspraak, dan is er een mogelijkheid om binnen drie maanden in hoger beroep te gaan bij het gerechtshof. Hierbij geldt wel dat dit niet mogelijk is wanneer het vonnis een bedrag onder €1750,- bevat. Gaat één van deze partijen in hoger beroep, dan is een advocaat wel verplicht. Het hoger beroep kan een periode van twee tot drie jaar in beslag nemen.

De kosten van een civiele procedure bij de kantonrechter

Bij de start van een procedure moet er griffierecht betaald worden aan de rechtbank. Het betalen van deze kosten moet worden voldaan door degene die het proces start, dus eiser. De hoogte van het griffierecht is onder meer afhankelijk van de hoogte van de vordering, maar de kantonrechtbank hanteert vaak tarieven tussen de € 85 en  € 1013. Voor gedaagde geldt dat hij geen griffierecht hoeft te betalen bij een procedure bij de kantonrechter.

Verder kan er gedacht worden aan kosten voor een deurwaarder om gedaagde te dagvaarden, maar ook aan advocaatkosten als daar gebruik van gemaakt wordt. Hiernaast kan ook nog gedacht worden aan kosten om een deskundige in te huren die een partij zelf wil inschakelen.

In een civiele zaak kan ook nog rekening gehouden worden met een kostenveroordeling. De rechter kan de tegenpartij namelijk veroordelen tot het betalen van gemaakte kosten. Deze kosten moet je dan zelf op de tegenpartij verhalen. Let op, de rechter hanteert een vast bedrag (liquidatietarief) voor de gemaakte kosten. Dit wijkt erg af van de daadwerkelijk gemaakte kosten. Betaalt u aan uw advocaat bijvoorbeeld € 4000 dan moet u er rekening mee houden dat de rechter slechts € 600 aan proceskosten toewijst, zodat u er dus in dit geval € 3400 op toelegt. De griffierechter en deurwaarders kosten komen wel voor volledige vergoeding in aanmerking.

Kortom: ‘wie vecht om een koe, geeft er één toe.’

Nu weet je meer over de kantonrechter in de civiele (dagvaarding)procedure. Mocht je toch nog vragen hebben naar aanleiding van dit blog dan kun je altijd contact opnemen met de medewerkers van het Studenten Juridisch Advieskantoor op het volgende e-mailadres: SJAK.JHS@avans.nl